Η ακεραιότητα του DNA των σπερματοζωαρίων είναι απαραίτητη για τη γονιμοποίηση και την
φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Θραύσεις στην διπλή έλικα του DNA συμβαίνουν τόσο
φυσιολογικά όσο και παθολογικά κατά την ανάπτυξη και την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων. Ο
δείκτης κατακερματισμού του DNA (DFI, DNA Fragmentation Index), που δηλώνει το ποσοστό
σπερματοζωαρίων με θραύσεις/σπασίματα στο σπερματικό DNA, αντικατοπτρίζει την κατάσταση της
ανδρικής γονιμότητας με μεγαλύτερη σαφήνεια από τις τυπικές παραμέτρους του σπέρματος.
Σύμφωνα με μελέτες, ο δείκτης κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων:
Είναι σημαντικά υψηλότερος στους υπογόνιμους άνδρες σε σχέση με τους γόνιμους.
Είναι πιο πιθανό να είναι υψηλός στους άνδρες με μη φυσιολογικές παραμέτρους του σπέρματος (κινητικότητα, συγκέντρωση, μορφολογία).
Ανευρίσκεται πολλές φορές υψηλός και στο σπέρμα ανδρών με φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα.
Όταν έχει υψηλές τιμές σχετίζεται με μειωμένες πιθανότητες φυσικής σύλληψης, με αυξημένα ποσοστά αποτυχίας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και με αποβολές.
Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί παράγοντες έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τον κατακερματισμό του DNA
των σπερματοζωαρίων. Οι Anett Szabó et al., πραγματοποίησαν μια συστηματική ανασκόπηση και
μετα-ανάλυση των δυνητικά τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου για την ακεραιότητα του
σπερματικού DNA. Στην ανάλυση τους, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από 190 μελέτες παγκοσμίως και
οι παράγοντες κινδύνου ταξινομήθηκαν σε τρεις κύριες κατηγορίες: 1) κατάσταση της υγείας, 2) τρόπος
ζωής και 3) άλλοι παράγοντες, όπως η ηλικία, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες κ.α.
Προβλήματα υγείας και DFI
Στην ομάδα των καταστάσεων υγείας, η κιρσοκήλη παρουσίασε τη σημαντικότερη αύξηση στον
κατακερματισμό του DNA, πάνω από 13%. Ομοίως, οι ασθενείς με μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη
εμφάνισαν ιδιαιτέρως υψηλότερο DFI από εκείνους με κανονική ανοχή στη γλυκόζη.
Για κακοήθειες, οι όγκοι των όρχεων είχαν και στατιστικά και κλινικά σημαντικές επιδράσεις στον
κατακερματισμό του DNA (11,3%), ενώ η παρουσία του λεμφώματος Hodgkin ήταν στατιστικά αλλά όχι
κλινικά σημαντική. Γενικά, ασθενείς με λεμφώματα παρουσίασαν υψηλότερο DFI από τους υγιείς. Στην
παρούσα ανάλυση, δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του non-Hodgkin
λεμφώματος και των λευχαιμιών με τον κατακερματισμό του σπερματικού DNA.
Στην κατηγορία των λοιμώξεων, η συσχέτιση του DFI με τα χλαμύδια δεν ήταν σημαντική, ούτε
στατιστικά ούτε κλινικά. Ούτε η παρουσία του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) οδήγησε σε
υψηλότερο DFI και γενικά, οι ιογενείς λοιμώξεις είχαν αμελητέα επίδραση. Ωστόσο, η παρουσία
βακτηριακών λοιμώξεων ή σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων (ΣΜΝ) έδωσε διφορούμενα
αποτελέσματα.
Τρόπος ζωής και DFI
Όσον αφορά τον τρόπο ζωής, παρατηρήθηκε πως το κάπνισμα έχει την μεγαλύτερη επίδραση στο DFI
και μάλιστα εξαρτάται από την δόση. Σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, οι περιστασιακοί καπνιστές
(2,93%) είχαν μικρότερη αύξηση στον κατακερματισμό του DNA από τους βαρείς καπνιστές (9,60%).
Στην κατηγορία των εξαρτησιογόνων ουσιών μελετήθηκε ακόμη το αλκοόλ και η ηρωίνη. Η
κατανάλωση αλκοόλ οδήγησε σε υψηλότερο DFI, ωστόσο, η διαφορά ήταν κλινικά μη σημαντική, ενώ
η χρήση ηρωίνης σχετίστηκε με εντυπωσιακή αύξηση του κατακερματισμού του DNA.
Για τον παράγοντα του βάρους βρέθηκε πως οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι άνδρες είχαν παρόμοιες
τιμές DFI με εκείνους με φυσιολογικό ΔΜΣ. Οι λιποβαρείς άνδρες εμφάνισαν ελαφρώς χαμηλότερο DFI
από εκείνους με φυσιολογικό ΔΜΣ. Επιπλέον, η αποχή πριν την λήψη του δείγματος για καμία από τις
συνιστώμενες ημέρες δεν φάνηκε να οδηγεί σε στατιστικά σημαντική διαφορά στο DFI σε σύγκριση με
μεγαλύτερες ή μικρότερες περιόδους.
Άλλοι παράγοντες και DFI
Οι συγγραφείς σύγκριναν επίσης τις ηλικιακές ομάδες για να προσδιορίσουν την ηλικία με την
μεγαλύτερη επίδραση στον κατακερματισμό του DNA. Οι άνδρες άνω των 50 ετών παρουσίασαν μια
σημαντική αύξηση του DFI (12,58%) σε σύγκριση με τις μικρότερες ηλικίες. Ακόμη αναλύθηκε η
επίδραση του οξειδωτικού στρες στην ακεραιότητα του DNA των σπερματοζωαρίων και βρέθηκε
υψηλότερο DFI όταν υπάρχουν υψηλότερες τιμές ελεύθερων ριζών οξυγόνου (ROS) στον οργανισμό.
Σημαντική αύξηση του DFI παρατηρήθηκε και στην ομάδα των ανδρών που είχαν εκτεθεί σε
φυτοφάρμακα/εντομοκτόνα και γενικότερα σε ρύπους. Tέλος, ένας παράγοντες κινδύνου με ιδιαιτέρως
σημαντικό αντίκτυπο στον κατακερματισμό του DNA ήταν οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού που
αναλύθηκαν σε δύο μελέτες (60.8% και 49.8%).
Comments