Τα ποσοστά ανδρικής υπογονιμότητας αυξάνονται ανησυχητικά τα τελευταία χρόνια, αγγίζοντας πλέον το 40 % των περιστατικών υπογονιμότητας.
Από τα χημικά στη συσκευασία μέχρι τα στενά παντελόνια, αυτή η ραγδαία αύξηση έχει αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες. Η υψηλή πρόσληψη ζάχαρης ως μέρος του ανθυγιεινού σύγχρονου τρόπου ζωής είναι τώρα άλλος ένας κίνδυνος, με αρκετές μελέτες να συνδέουν τα ζαχαρούχα ποτά με τη λειτουργία των όρχεων. Η τελευταία μελέτη για τα ροφήματα με ζάχαρη (SSB) – και η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα – καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υψηλή ημερήσια πρόσληψη 220 ml κατά μέσο όρο αυτών των ποτών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον αριθμό και τη συγκέντρωση σπέρματος, καθώς και άλλες παραμέτρους.
Ο στόχος τους, είπαν οι συγγραφείς της μελέτης, ήταν να βελτιώσουν τις γνώσεις σε έναν τομέα όπου οι προηγούμενες προσπάθειες είχαν αποτύχει. Ανέλυσαν δεδομένα για 2935 άνδρες με διάμεση ηλικία τα 19 έτη που (μεταξύ 2008 και 2017) υποβλήθηκαν σε υποχρεωτική ιατρική εξέταση καταλληλότητας για στρατιωτική θητεία στη Δανία.
Χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο για να εξακριβωθεί η συχνότητα κατανάλωσης SSB, τεχνητά ζαχαρούχων ποτών (ASB), χυμών φρούτων και ενεργειακών ποτών μεταξύ των νεαρών ανδρών που ήταν γνωστό ότι δεν είναι αζωοσπερμικοί. Τα αναψυκτικά με γεύση φρούτων και ροφήματα τύπου κόλα με ζάχαρη ήταν μεταξύ των αναψυκτικών που καταναλώθηκαν μαζί με το ενεργειακό ποτό Red Bull. Η λειτουργία των όρχεων αξιολογήθηκε μέσω συμβατικής ανάλυσης ποιότητας σπέρματος, όγκου όρχεων με υπερηχογράφημα και συγκεντρώσεων αναπαραγωγικών ορμονών (SHBG, ινχιμπίνη-Β ορού και ινχιμπίνη-Β/FSH).
Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν πόσο νερό (συμπεριλαμβανομένου μεταλλικού και αναψυκτικού) έπιναν και οι συγγραφείς εκτίμησαν επίσης την επίδραση της αντικατάστασης νερού για οποιοδήποτε ποτό στη μελέτη. Η συχνότητα πρόσληψης μετρήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα (αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά) και τους τελευταίους τρεις μήνες (νερό, χυμός φρούτων, ποτά με γεύση φρούτων).
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο μέσος ΔΜΣ ήταν 22 και το ποσοστό μη κατανάλωσης ποτών μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν 12% για τα SSB, 64% ASB, 14% χυμούς φρούτων και 70% ενεργειακά ποτά. Όσοι έπιναν τον υψηλότερο όγκο SSB (μέση ημερήσια δόση 220 ml) είχαν 13,2 εκατομμύρια/ml χαμηλότερη μέση συγκέντρωση σπερματοζωαρίων και 28 εκατομμύρια χαμηλότερο συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων από τους μη καταναλωτές. Το πρότυπο ήταν παρόμοιο με τις αναλογίες αναστολής ορού-B/FSH.
Επιπλέον, οι άνδρες που αύξησαν την πρόσληψη SSB κατά μία μερίδα 220 ml την ημέρα αντί για πόσιμο νερό είχαν 3,4 εκατομμύρια/ml χαμηλότερη μέση συγκέντρωση σπέρματος και 7 pg/ml χαμηλότερη συγκέντρωση αναστολίνης-Β. Η κατανάλωση μιας επιπλέον μερίδας ASBs (μέση ημερήσια μερίδα 180 ml) στη θέση του νερού συσχετίστηκε με χαμηλότερη προωθητική κινητικότητα σπέρματοζωαρίων και υψηλότερες συγκεντρώσεις οιστραδιόλης και LH.
Παρόμοιες τάσεις παρατηρήθηκαν μεταξύ των ανδρών που έπιναν τις υψηλότερες ποσότητες ASB: η ολική κινητικότητα του σπέρματος, η προωθητική κινητικότητα του σπέρματος και η συγκέντρωση SHBG στον ορό ήταν όλα χαμηλότερα κατά μέσο όρο από ό,τι σε μη καταναλωτές.
Δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ του χυμού φρούτων και της πρόσληψης νερού με καμία από τις παραμέτρους της λειτουργίας των όρχεων που εξετάστηκαν.
Οι συγγραφείς προσαρμόστηκαν για περισσότερους από δώδεκα συγχυτικούς παράγοντες, όπως ο ΔΜΣ, τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, η συνολική πρόσληψη ενέργειας και τα διατροφικά πρότυπα. Ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι δεν μπορούσαν να μετρήσουν τον τρόπο ζωής και τη συμπεριφορά, ή άλλους παράγοντες που σχετίζονται με τη λειτουργία των όρχεων σε νεαρούς άνδρες.
Ενώ οι παράμετροι του σπέρματος παραμένουν οι ακρογωνιαίοι λίθοι της κλινικής διάγνωσης, οι συγγραφείς λένε ότι η ικανότητα αυτής της μελέτης να προβλέπει την πιθανότητα εγκυμοσύνης είναι περιορισμένη. Έτσι, προσθέτουν προσεκτικά ότι οποιαδήποτε συσχέτιση μεταξύ ζαχαρούχων ποτών και χαμηλότερης ποιότητας σπέρματος «δεν συνεπάγεται απαραίτητα μείωση της γονιμότητας».
Αυτό που συμβουλεύουν τους άνδρες να κάνουν είναι να αντικαταστήσουν τα SSB με νερό για να προστατεύσουν τη λειτουργία των όρχεων.
Λαγοδόντη Γεωργία
Βιολόγος Αναπαραγωγής
1. Levine H, Jorgensen N, Martino-Andrade A, et al. Temporal trends in sperm count: a systematic review and meta-regression analysis. Human Reprod Update 2017; 23; 646–659; doi:10.1093/humupd/dmx022
2. Boulicault M, Perret M, Galka J, et al. The future of sperm: a biovariability framework for understanding global sperm count trends. Human Fert 2021; https://doi.org/10.1080/14647273.2021.1917778
3. Nassan F, Priskorn L, Salas-Huetos A, et al. Association between intake of soft drinks and testicular function in young men. Human Reprod 2021; doi:10.1093/humrep/deab179
Comments