Εκτός από τους καλά τεκμηριωμένους παράγοντες κινδύνου όπως οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο
ανθυγιεινός τρόπος ζωής, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας
συνδέονται με την εξασθενημένη αναπαραγωγική υγεία των ανδρών. Η κατάθλιψη είναι ένα κοινό και
ιδιαιτέρως σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας που επηρεάζει περισσότερους από 264 εκατομμύρια
ανθρώπους παγκοσμίως. Πλήθος μελετών έχουν εξετάσει τη συσχέτιση της κατάθλιψης και/ή των
καταθλιπτικών συμπτωμάτων με τις παραμέτρους του ανθρώπινου σπέρματος, αλλά τα αποτελέσματα
είναι ασυνεπή. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της κατάθλιψης και του
όγκου του σπέρματος, του αριθμού, της συγκέντρωσης και της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων
ενώ έλλειψη πειστικής συσχέτισης αναφέρθηκε σε άλλες μελέτες.
Οι μηχανισμοί στους οποίους βασίζεται η συσχέτιση μεταξύ της κατάθλιψης και της ποιότητας του
σπέρματος δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Η κατάθλιψη έχει αναφερθεί ότι ενεργοποιεί το
σύστημα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη έκκριση
γλυκοκορτικοειδών και να προκαλέσει δυσμενή επίδραση στον άξονα υποθαλαμου-υπόφυσης-
γονάδων. Επιπλέον, αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνδρες με κατάθλιψη είχαν
χαμηλότερες συγκεντρώσεις ελεύθερης τεστοστερόνης και ωχρινοτρόπου ορμόνης, που είναι και οι
δύο σημαντικές αιτίες δυσλειτουργίας του σπέρματος. Προηγούμενες μελέτες έδειξαν επίσης ότι
ψυχολογικοί παράγοντες συσχετίζονται πιθανώς με το οξειδωτικό στρες, το οποίο, με τη σειρά του,
μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του DNA του σπέρματος και, στη συνέχεια, σε μειωμένη ποιότητα του
σπέρματος.
Οι Yi-Xiang Ye et al., αξιολόγησαν την σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της ποιότητας του σπέρματος
σε 1.000 άνδρες που εξετάστηκαν ως πιθανοί δότες σπέρματος. Οι συμμετέχοντες
κατηγοριοποιήθηκαν με βάση την σοβαρότητα της κατάθλιψης και παρείχαν 5.880 επαναλαμβανόμενα
δείγματα σπέρματος για περίπου 6 μήνες. Η σοβαρότητα της κατάθλιψης μετρήθηκε με το
ερωτηματολόγιο Beck Depression Inventory (BDI). Πρόκειται για ένα επικυρωμένο μέτρο αξιολόγησης
των γνωστικών, συμπεριφορικών, συναισθηματικών και σωματικών συνιστωσών της κατάθλιψης το
οποίο περιέχει 21 στοιχεία αυτό-αξιολόγησης. Η συνολική βαθμολογία του BDI κυμαίνεται από 0 έως
63, με διάκριση βάση βαθμών: 0–4: χωρίς κατάθλιψη, 5–13: ήπια κατάθλιψη, 14–20: μέτρια κατάθλιψη
και >21: σοβαρή κατάθλιψη.
Από τους 1000 συμμετέχοντες, 391 (39,1%) άνδρες ταξινομήθηκαν με ήπια κατάθλιψη, 67 (6,7%) με
μέτρια κατάθλιψη και 19 (1,9%) με σοβαρή κατάθλιψη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι άνδρες με
μέτρια και σοβαρή κατάθλιψη είχαν χαμηλότερο όγκο σπέρματος (12,28% και 25,26% αντίστοιχα),
καθώς και χαμηλότερο συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων (23,56% και 37,04% αντίστοιχα) συγκριτικά
με τους άνδρες χωρίς κατάθλιψη. Επιπλέον οι άνδρες με σοβαρή κατάθλιψη είχαν 13,57% χαμηλότερη
συνολική κινητικότητα και 15,08% χαμηλότερη προοδευτική κινητικότητα συγκριτικά με τους άνδρες
χωρίς κατάθλιψη.
Οι συγγραφείς παρατήρησαν λοιπόν αντίστροφη σχέση δόσης-απόκρισης μεταξύ της σοβαρότητας της
κατάθλιψης και όλων των παραμέτρων ποιότητας του σπέρματος. Μάλιστα κάθε αύξηση 5 βαθμών στη
βαθμολογία BDI συσχετίστηκε με 4,40% χαμηλότερο όγκο σπέρματος, 5,77% χαμηλότερη συγκέντρωση
σπέρματος, 9,58% χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων, 1,67% χαμηλότερη συνολική κινητικότητα
και 1,92% χαμηλότερη προοδευτική κινητικότητα. Οι Yi-Xiang Ye et al., μελέτησαν επίσης τους δείκτες
οξειδωτικού στρες στα δείγματα και υπέδειξαν πως η σύνδεση κατάθλιψης-ποιότητας σπέρματος δεν
διαμεσολαβήθηκε από το οξειδωτικό στρες.
Στη μελέτη των Zorn et al. αναφέρθηκε ότι η κατάθλιψη, που μετρήθηκε μέσω του δείκτη ευημερίας
του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, συσχετίστηκε αντιστρόφως με τη συγκέντρωση σπέρματος μεταξύ
1.076 ανδρών υπογόνιμων ζευγαριών. Οι Zou et al. ανέφεραν όμοια αποτελέσματα, μια αντίστροφη
δηλαδή συσχέτιση της σοβαρότητας της κατάθλιψης με την συγκέντρωση και τον συνολικό αριθμό
σπερματοζωαρίων μελετώντας δείγματα από 587 φοιτητές στην Κίνα.
Αντίθετα, η πρόσφατη ανάλυση των R. Matthew Coward et al., που μελέτησε 708 άνδρες από ζευγάρια
με ανεξήγητη υπογονιμότητα δεν κατάφερε να δείξει συσχέτιση μεταξύ της κατάθλιψης και των
παραμέτρων του σπέρματος. Έλλειψη συσχέτισης παρατηρήθηκε και στην μελέτη των Nermin Gürhan
et al., που ανέλυσαν 80 άνδρες από ζευγάρια που χρησιμοποιούσαν εξωσωματική γονιμοποίηση
(χρησιμοποιήθηκε Spielberger State and Trait Anxiety and Beck Depression Inventories για την
αξιολόγηση της κατάθλιψης). Τα αμφιλεγόμενα ευρήματα θα μπορούσαν εν μέρει να εξηγηθούν από
τις διαφορές στον πληθυσμό της μελέτης, τις μεθόδους μέτρησης της κατάθλιψης και τα μεγέθη του
δείγματος.
コメント