Η Γενετική μας δίνει απαντήσεις στην ανδρική υπογονιμότητα

Οι συσχετίσεις γονοτύπου-φαινοτύπου που έχουν επιβεβαιωθεί στην ανδρική υπογονιμότητα συνεχώς αυξάνονται.

Μια νέα συστηματική ανασκόπηση των επιβεβαιωμένων μονογονιδιακών αιτιών που σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμότητα ενισχύει τις σχέσεις γονιδίων-ασθενειών. Η ανασκόπηση, που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, στο επιστημονικό περιοδικό Human Reproduction, ελπίζει να ενθαρρύνει περισσότερους γενετικούς ελέγχους στις κλινικές με σκοπό να εντοπιστούν τα κενά στις γνώσεις μας για τη γενετική της ανδρικής υπογονιμότητας. Σε λιγότερο από δύο χρόνια, ο αριθμός των γονιδίων που αποκαλύφθηκαν στη βιβλιογραφία ως «αιτίες» των φαινοτύπων της ανδρικής υπογονιμότητας αυξήθηκε από 78 (το 2019) σε 104, αύξηση 33%.

Αυτή η τελευταία έκθεση είναι μια ενημερωμένη έκδοση της πρώτης αξιολόγησης κλινικής εγκυρότητας μονογονιδιακών αιτιών ανδρικής υπογονιμότητας που δημοσιεύθηκε το 2019, και όπως και η προηγούμενη, αυτή η πιο πρόσφατη βιβλιογραφική αξιολόγηση έχει διεξαχθεί με τη Διεθνή Κοινοπραξία Γονιδιώματος Ανδρικής Υπογονιμότητας (IMIGC). Η αύξηση του αριθμού των «υψηλών πιθανοτήτων» γονιδίων ανδρικής υπογονιμότητας δεν είναι απλώς μια αντανάκλαση της εκτεταμένης ανακάλυψης γονιδίων, αλλά μια συνάρτηση της πρόσφατης χρησιμοποίησης της NGS (Next Generation Sequencing) στην ανδρική υπογονιμότητα. Η επικύρωση αυτών των αναδυόμενων γονιδίων, λένε οι ειδικοί, θα βοηθήσει να δοθούν οδηγίες για το ποια μεμονωμένα γονίδια μπορούν να ελεγχθούν και πώς σχετίζονται με ορισμένους τύπους υπογονιμότητας. Και τα 104 γονίδια και η σύνδεση τους με τους φαινοτύπους ανδρικής υπογονιμότητας παρατίθενται σε έναν πίνακα, με επιδράσεις σε όργανα όπως η λειτουργία του υποθαλάμου, στη δυσλειτουργία της υπόφυσης και των επινεφριδίων, στο σπερματικό πόρο, στην ανάπτυξη αναπαραγωγικών οργάνων, στα κύτταρα Leydig, στο σύνδρομο των κυττάρων Sertoli, στη μειωτική διαίρεση γεννητικών κυττάρων, στη σπερματογένεση και τη γονιμοποίηση.

Ένα ευρύ φάσμα φαινοτύπων φαίνεται να είναι σε μεγάλο βαθμό γενετικής προέλευσης. Ήδη, τα γενετικά συστατικά του συνδρόμου Klinefelter, οι μικροελλείψεις του χρωμοσώματος Υ και ορισμένες μονογονιδιακές αιτίες της αζωοσπερμίας έχουν αναγνωριστεί, αλλά η πλειονότητα των περιπτώσεων ανδρικής υπογονιμότητας (60-70%) παραμένει χωρίς σαφή διάγνωση. Μόνο το 4% διαγιγνώσκεται με καθορισμένη γενετική αιτία. Η τελευταία συγκεντρωτική μελέτη φαίνεται πως θα επεκτείνει τα όρια για γενετικές εξετάσεις και τη διαγνωστική δύναμη για τον εντοπισμό των αιτιών της ανδρικής υπογονιμότητας. Ωστόσο, ενώ το NGS αποτελεί πλέον ακρογωνιαίο λίθο στην έρευνα για την ανδρική υπογονιμότητα, δεν χρησιμοποιείται, λένε οι ειδικοί της μελέτης, «εκτεταμένα» στην κλινική διάγνωση. Σύμφωνα με την έρευνα το διαγνωστικό ποσοστό των γενετικών εξετάσεων για όλους τους τύπους μεμονωμένης ανδρικής υπογονιμότητας κυμαίνεται επί του παρόντος μεταξύ 4 και 9%. Αυτά είναι ποσοστά σημαντικά χαμηλά αν τα συγκρίνει κανείς με εκείνα που παρατηρούνται σε άλλες ετερογενείς διαταραχές μεγάλης γενετικής συνεισφοράς – όπως οι μυοκαρδιοπάθειες ή η αναπτυξιακή καθυστέρηση, όπου η αλληλουχία ολόκληρου του εξώματος και ολόκληρου του γονιδιώματος εφαρμόζεται «επαρκώς». Ωστόσο, με μειωμένο κόστος του NGS και καλύτερη προσβασιμότητα, οι ειδικοί ελπίζουν ότι ο αυξημένος αριθμός επικυρωμένων γονιδίων που εμπλέκονται στην ανδρική υπογονιμότητα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη διαγνωστική εφαρμογή. Και αυτό με τη σειρά του θα βοηθήσει στην αξιολόγηση των μελλοντικών κινδύνων για την υγεία με τους οποίους η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να συνδεθεί. Για παράδειγμα, ένας αριθμός πολλαπλών γονιδίων επιδιόρθωσης DNA που συνδέονται με τη στειρότητα είναι γνωστό ότι εμπλέκονται σε ορισμένους καρκίνους. Υπάρχουν επίσης συνέπειες από το γενετικό τεστ στην ανδρική υπογονιμότητα για γιους ανδρών με μεταλλάξεις χρωμοσώματος Υ που έχουν συλληφθεί με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι οποίοι πιθανώς θα κληρονομήσουν τον ίδιο φαινότυπο υπογονιμότητας με τους πάσχοντες πατέρες τους - και έτσι μπορεί με τη σειρά τους να χρειαστούν υποβοηθούμενη αναπαραγωγή εάν θέλουν το δικό τους βιολογικό παιδί.

Λαγοδόντη Γεωργία Βιολόγος Αναπαραγωγής