Το σπερμοδιάγραμμα είναι η βασική εξέταση για τον προσδιορισμό της γονιμότητας ενός άνδρα. Ωστόσο, παρά τις πληροφορίες μου μας δίνει σχετικά με την ποιότητα του σπέρματος, το πλήρες σπερμοδιάγραμμα, δεν αποκλείει άλλα κρυμμένα προβλήματα γονιμότητας, τα οποία εντοπίζονται μόνο με εξειδικευμένες εξετάσεις. Η σημαντικότερη ίσως από αυτές είναι η εξέταση DFI (κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων), η οποία αξιολογεί την ποιότητα του γενετικού υλικού του σπέρματος.
Τι είναι ο κατακερματισμός DNA των σπερματοζωαρίων?
Το γενετικό υλικό (DNA) που βρίσκεται στη κεφαλή των σπερματοζωαρίων και στο εσωτερικό των ωαρίων είναι υπεύθυνο για τη μεταβίβαση των γενετικών χαρακτηριστικών των γονιών στην επόμενη γενεά. Έχει τη μορφή διπλής έλικας η οποία ως γνωστόν σταθεροποιείται με χημικούς δεσμούς. Αν οι δεσμοί αυτοί σπάσουν τότε η έλικα γίνεται ασταθής . Η αστάθεια αυτή στο DNA των σπερματοζωαρίων λέγεται κατάτμηση ή κατακερματισμός και δεν αντιπροσωπεύεται από το συμβατικό σπερμοδιάγραμμα. Με τον όρο ανάλυση του κατακερματισμού του DNA του σπερματοζωαρίου εννοούμε πολύ απλά τον έλεγχο της δομής του DNA των σπερματοζωαρίων, δηλαδή έλεγχο για ρωγμές ή σπασίματα (κατατμήσεις) της γνωστής σε όλους μας ελικοειδούς αλυσίδας.
Γιατί είναι σημαντική η εξέταση αυτή;
Τα σπερματοζωάρια που φέρουν κατακερματισμένο DNA δεν θα μπορέσουν να γονιμοποιήσουν το ωάριο, συνεπώς ζευγάρια στα οποία ο άνδρας έχει αυξημένο DFI έχουν μειωμένες πιθανότητες για σύλληψη. Ακόμη, όμως, και στην περίπτωση που ένα σπερματοζωάριο καταφέρει να γονιμοποιήσει, το έμβρυο πιθανώς να μην μπορέσει να εμφυτευθεί ή υπάρχουν πολλές πιθανότητες για αποβολή.
Πότε γίνεται η εξέταση του κατακερματισμού?
Η εξέταση του κατακερματισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλα τα στάδια μιας διαδικασίας διερεύνησης, ωστόσο θα ήταν συνετό να γίνεται εξαρχής, καθώς όσο πιο γρήγορα επιτευχθεί μία σωστή διάγνωση, ο ασθενής θα γλιτώσει χρόνο, χρήμα και ψυχική κούραση. Η πληροφορία που μας δίνει η εξέταση αυτή, βοηθάει σημαντικά τον κλινικό ιατρό στη διάγνωση, διαχείριση και αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας.
Πώς γίνεται η εξέταση?
Για την εξέταση του κατακερματισμού απαιτείται δείγμα σπέρματος, μετά από αποχή 2-3 ημερών. Τα αποτελέσματα της εξέτασης εκφράζονται ως DNA Fragmentation Index – %DFI (ποσοστό των σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA). Διακρίνονται οι εξής κατηγορίες:
< 15% DFI υψηλή δυνητική γονιμότητα
> 15% εώς < 30% DFI καλή δυνητική γονιμότητα
> 30% DFI χαμηλή δυνητική γονιμότητα
Ποιες είναι οι αιτίες του κατακερματισμού?
Η κυριότερη αιτία για αυξημένο ποσοστό DFI είναι το οξειδωτικό στρες, το οποίο οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων όπως, κακή διατροφή, κάπνισμα, προχωρημένη ηλικία, διάφορες λοιμώξεις ή φλεγμονές, χρήση φαρμάκων ή/και ναρκωτικών ουσιών, έκθεση σε χημικές ουσίες και ατμοσφαιρική ρύπανση, κιρσοκήλη.
Υπάρχει θεραπεία?
Στις περιπτώσεις όπου ο κατακερματισμός του DNA στο σπέρμα προκύπτει από το οξειδωτικό στρες, η αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής μπορεί να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του φαινόμενου σε κάποια περιστατικά. Σύμπλεγμα βιταμινών, που έχουν αντιοξειδωτική δράση και πρόσληψη τροφών (π.χ λαχανικά, ξηροί καρποί, κόκκινο κρασί) πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες όπως και η θεραπεία φλεγμονών συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Γι’ αυτό και ύστερα από τη συγκεκριμένη αγωγή καλός είναι ο επανέλεγχος των επιπέδων κατάτμησης DNA στο σπέρμα.
Comments